Algemeen

In deze beleidsparagraaf geven we u inzicht in alle  gemeentelijke investeringen, behalve de investeringen in grondexploitaties.

In de paragraaf gaan we nader in op de volgende categorieën van investeringen:
1.   Strategische investeringsagenda en fonds bovenwijkse voorzieningen
2.   Voorgenomen investeringen waarover nog besluitvorming moet plaatsvinden
3.   Vervangingsinvesteringen 2021
4.   Vastgestelde investeringen waarover al besluitvorming heeft plaatsgevonden.

1. Strategische investeringsagenda

Zwolle groeit en staat aan de vooravond van een verdere schaalsprong. Naast de kwalitatieve groei van de stad zijn er ook  ambities om de kwaliteit van de stad verder te ontwikkelen, zoals versterken van het centrumgebied (Spoorzone-Binnenstad), mobiliteit, klimaatbestendige groeigemeente, energie, circulaire economie en overige gebiedsontwikkelingen. De diverse ontwikkelingen zijn in de omgevingsvisie benoemd. Maar ook op het gebied van cultuur en onderwijs liggen er ambities om door te groeien. De groei en ambities van Zwolle leiden tot een toekomstige investeringsvraag. Daarnaast heeft de gemeente ook de zorg voor het onderhoud van het bestaande, zoals onderwijshuisvesting en woon- en leefomgeving en zullen door de groei van de stad ook de jaarlijkse begrotingsposten (voor bijvoorbeeld capaciteitsinzet, zorg, bijstand, openbare ruimte etc.) toenemen.

Om financieel voorbereid te zijn op de toekomstige investeringsvraag zijn wij voornemens om te gaan werken met een Strategische investeringsagenda, waarin de strategische (fysieke) investeringen voor de komende 10 tot 20 jaar worden opgenomen en jaarlijks worden geactualiseerd. Op basis van de Investeringsagenda wordt beoordeeld hoeveel  de gemeente de komende jaren moet reserveren (structureel en incidenteel) om de investeringen te kunnen uitvoeren. De Strategische investeringsagenda is daarmee een (financieel) instrument waarmee bestuurlijke afwegingen gemaakt worden om te anticiperen op en focus aan te brengen in de toekomstige investeringsvraag. Het beschikbaar stellen van de investeringskredieten blijft op de gebruikelijke wijze via de beleidscyclus of via een afzonderlijk raadsbesluit plaatsvinden.

De komende maanden gaan wij de Strategische investeringsagenda verder uitwerken, zodat bij de Perspectiefnota 2022-2025 besluitvorming kan plaatsvinden over de toepassing van dit instrument.
Onderdeel van de uitwerking zijn de te hanteren uitgangspunten (criteria) die passen bij het onderscheidende karakter van de Investeringsagenda en aan de hand waarvan we beslissen welke ambities en investeringen op de agenda komen ende financieringssystematiek om structurele en incidentele ruimte in de begroting te creëren.

Bij het uitwerken van de uitgangspunten voor opname op de Strategische investeringsagenda denken wij onder andere aan:

• Grote (fysieke) investeringen in nieuwe ontwikkelingen die bijdragen aan de kwantitatieve en kwalitatieve schaalsprong van de gemeente of langjarige projecten / ambities.
• Cofinanciering door andere partijen of aan andere partijen is daarbij belangrijk aandachtspunt.
• Investeringen die in aanmerking komen van fondsen van het Rijk en Europa, zoals ontwikkel- en groeifondsen.

Op basis van een zeer globale inschatting gaat de investeringsvraag voor de strategische investeringen de komende tien jaar richting de € 200 miljoen, waaronder de gebiedsontwikkelingen in Spoorzone, Binnenstad, Zwartewaterzone /-allee en Oosterenk. De komende maanden zullen wij de investeringsvraag verder onderbouwen.  Voor de financiering blijven wij inzetten op het verkrijgen van bijdragen van derden, zoals Regiodeal, MIRT, Woonimpulsen, Groeifonds. Daarnaast gaan wij verkennen of een Fonds bovenwijkse voorzieningen  een financieel sturingsinstrument is om in een deel van de bekostiging te voorzien.
De inschatting is dat een groot deel van de investeringsvraag door de gemeente zelf zal moeten betaald. De komende maanden gaan we onderzoeken welke financieringssystematiek daar goed bij past.  Daarbij denken we aan het creëren van structurele- en incidentele ruimte in de begroting. In de voorliggende begroting nemen wij daartoe al een eerste stap door het instellen van een Investeringsfonds dat gekoppeld is aan de investeringen uit de Strategische investeringsagenda. Dit zetten wij kracht bij door een startbedrag van € 5 miljoen in het Investeringsfonds te storten. Bij de Perspectiefnota 2022-2025 komen wij met aanvullende voorstellen.

Fonds bovenwijkse (of gebiedsoverstijgende) voorzieningen

De komende maanden gaan wij vorm geven aan een nota kostenverhaal gebiedsoverstijgende voorzieningen. Wettelijk bestaat de mogelijkheid om kosten te verhalen van voorzieningen die voordelig zijn voor nieuwe stedelijke ontwikkelingen, maar ook voor de bestaande stad. Dat zijn de zogenaamde gebiedsoverstijgende voorzieningen. Het gaat om fysieke ingrepen die niet aan een enkel gebied zijn toe te schrijven. Te denken valt aan infrastructurele voorzieningen en groenvoorzieningen ten bate van de hele stad, die ten dele toerekenbaar zijn aan een nieuwe locatieontwikkeling en ten dele aan bestaande of nieuwe wijken. Bestaande én nieuwe woningen en bedrijven hebben profijt van de nieuw aan te leggen voorzieningen.
Samengevat maakt de nota kostenverhaal gebiedsoverstijgende voorzieningen het wettelijk mogelijk om nieuwe ontwikkelingen (woningbouw en bedrijfs-/kantoorbouw) naar rato bij te laten dragen aan een gebiedsoverstijgende voorziening.  

2. Voorgenomen investeringen waarover nog besluitvorming moet plaatsvinden

Naast de investeringen vanwege strategische nieuwe ontwikkelingen in de stad zijn er ook investeringen nodig om  de bestaande stad in stand te houden en onderhouden. Onder punt 3 gaan we in op de jaarlijkse vervangingsinvesteringen. Onder de voorgenomen investeringen geven wij inzicht in de investeringen waarvoor in de begroting 2021 en verder structurele ruimte is opgenomen, maar waarover nog een afzonderlijk investeringsbesluit door de Raad moet plaatsvinden.

Voor de volgende investeringen is structurele ruimte in de begroting 2021 en meerjarenraming opgenomen:

• Integraal Huisvestingplan (IHP) onderwijshuisvesting: bij de behandeling van het eerste IHP bij de begroting 2018 zijn structurele middelen gereserveerd in de begroting. Op 29 juni 2020 is het (bijgestelde) Integraal Huisvestingsplan voor onderwijsvoorzieningen door de raad vastgesteld, waarbij is besloten  dat op een later moment besluitvorming zal plaatsvinden over de investeringen met bijbehorende dekking van de rente en afschrijvingslasten. Het meerjareninvesteringsoverzicht onderwijs met bijbehorende lasten is onderdeel van de Perspectiefnota 2022-2025.
• Fietsenstalling Binnenstad: wij stellen voor vanaf 2023 structurele ruimte te reserveren voor de beheerskosten (€ 250.000) van een tweede fietsenstalling in de Binnenstad.
• Statenzaalcomplex: voor de herinvulling van het Statenzaalcomplex is structureel  € 70.000 beschikbaar vanaf het jaar 2022.
• Luttekestraat 35: voor de herinvulling van het gebouw is structureel =€ 15.000 beschikbaar vanaf het jaar 2022.

3. Vervangingsinvesteringen 2021

Vervangingsinvesteringen zijn investeringen die gedaan worden om de effecten van (economische) veroudering zoals bijvoorbeeld slijtage op te vangen. Vervangingsinvesteringen kunnen financieel worden opgevangen via daarvoor ingestelde onderhoudsreserves of via nieuw aangevraagde investeringskredieten die ten laste gaan van beschikbare vervangingsbudgetten.

In deze begroting wordt u om instemming gevraagd voor netto € 5,46 miljoen aan vervangingsinvesteringen. Dit bedrag is als volgt te specificeren:

4. Vastgestelde investeringen waarover al besluitvorming heeft plaatsgevonden

Vastgestelde investeringen zijn alle investeringen waarover uw Raad reeds een besluit heeft genomen. De beschikbaar gestelde bedragen voor de investeringen kunnen de komende jaren worden ingezet ter financiering van projecten. Het overzicht van alle begrote activa en kapitaallasten 2021 vindt u hier. Het overzicht van alle vastgestelde investeringen vindt u hier.

In bijgevoegde tabel is per doel opgenomen het oorspronkelijk krediet, het deel dat tot en met 2019 is gerealiseerd, het daarmee resterend krediet en de raming van de verwachte uitgaven over de jaren vanaf 2020. De omvang van de kredieten zijn de resterende kredieten per 31 december 2019, zoals verantwoord in de Jaarstukken 2019,aangevuld met de besluiten uit 2020.

De jaarrekening 2019 sloot met een restantkrediet van € 150 miljoen, dit is exclusief de Bouwgronden in exploitatie . Door verschillende raadsbesluiten in 2020 is daar € 38 miljoen bijgekomen, onder andere voor energietransitie, Van der Capellen scholengemeenschap, Spoorzone, beheer openbare ruimte en WRZV-hallen. Het totaal resterend krediet 2020 bedraagt daarmee dus € 188 miljoen. Het resterend krediet voor Bouwgronden in exploitatie bedraagt € 85 miljoen.