Algemeen

Dit is een bijzondere begroting. Normaal gesproken zijn in dit document de plannen uit de Perspectiefnota uitgewerkt. Door de coronacrisis hebben we dit jaar geen Perspectiefnota uitgebracht. De coronacrisis is nog niet voorbij. Dat betekent dat we nog steeds te maken hebben met onzekerheden. Over hoe lang de crisis duurt en wat de economische en maatschappelijke gevolgen zijn. Binnen die onzekerheden hebben we deze begroting opgesteld.

Gevolgen coronacrisis
De crisis heeft veel mensen op verschillende manieren geraakt. Ook in Zwolle. Tegelijkertijd draait de stad door. Zwolle heeft laten zien vitaal en veerkrachtig te zijn. Waar mensen naar elkaar omkijken en waar veel initiatieven ontstaan om elkaar in deze lastige tijden te helpen. Als college zijn wij daar trots op en hebben wij waar mogelijk bijgedragen aan die veerkracht en vitaliteit. En dat blijven wij doen. Ook in 2021. In een aparte informatienota en rapportage gaan we uitgebreid in op alle maatregelen die we hebben genomen in deze crisis. Daarbij gaan we ook in op de financiële gevolgen van de coronacrisis. De compensatie die wij van het Rijk hebben ontvangen, is op dit moment voldoende om de extra kosten en de lagere inkomsten op te vangen. De onzekerheden blijven groot en daarom reserveren wij € 5 miljoen om die risico’s op te kunnen vangen. Ook zetten wij € 2,5 miljoen opzij om sectoren en instellingen te ondersteunen als dat nodig is. Zodat we de basisinfrastructuur in de stad (sport, cultuur, sociaal, wijken, groen) in stand kunnen helpen houden. En op die manier Zwolle vitaal en veerkrachtig houden.

Welke lange termijn effecten de coronacrisis heeft, is op dit moment nog niet te zeggen. Wij verwachten echter niet dat het lange termijn perspectief voor stad en regio fundamenteel gaat veranderen. Voor Zwolle betekent dit dat de stad blijft groeien. Daarbij hebben we als regio de ambitie om de vierde economische topregio van Nederland te worden. We willen groeien met behoud van de bestaande kwaliteit van de stad en het aantrekkelijke woon –en leefklimaat waar mogelijk versterken. Ook tijdens de coronacrisis werken we onverminderd verder aan onze strategische opgaven: de hervormingsagenda binnen het sociaal domein, energie, klimaat, digitalisering, centrumgebied, arbeidsmarkt en (circulaire) economie. Uiteraard kan het tempo ervan veranderen of komen er andere uitdagingen. Wij zijn niet van plan om onze ambities bij te stellen en willen de transities gebruiken om onze stad sterker en toekomstbestendig te maken.

Investeren in Zwolle
Om deze ambities waar te kunnen maken zijn de komende jaren forse investeringen nodig. In gebiedsontwikkelingen, woningen, mobiliteit, culturele- en onderwijsvoorzieningen onderwijs en in de strategische opgaven. Daarom stellen wij voor een strategische investeringsagenda op te stellen en een begin te maken met het vullen van een investeringsfonds dat daarbij hoort. Dit investeringsfonds kan in de plaats komen van het Stadsontwikkelfonds. Initiatiefrijk Zwolle, dat onderdeel is van het Stadsontwikkelfonds en waar kleinere initiatieven een beroep op kunnen doen, geven we dan een andere plek in de begroting. Om voldoende middelen vrij te maken voor investeringen in de stad denken we daarnaast aan het opzetten van een fonds voor gebiedsoverstijgende voorzieningen. Daarbij vragen we van investeerders in gebiedsontwikkelingen in de stad een bijdrage aan stadsbrede voorzieningen zoals infrastructuur en openbare ruimte. We werken dit idee de komende periode uit en komen in de eerste helft van 2021 met een voorstel.

We gaan in deze begroting uitgebreid in op het financieel perspectief voor de komende jaren. Vooral de structurele ruimte is de komende jaren beperkt is. Daarbij zien we dat de komende jaren veel op ons afkomt en dat er veel onzekerheden zijn, bijvoorbeeld over de uiteindelijke gevolgen van de coronacrisis en de herverdeling van het gemeentefonds. De meeste gemeenten hebben te maken met een tekort aan structurele begrotingsruimte. Samen met de VNG en G40 blijven we in Den Haag pleiten voor een ruimere financiële armslag voor gemeenten. Door het voeren van een behoedzaam financieel beleid en hervormingen in het sociaal domein die hun vruchten beginnen af te werpen, is de financiële situatie in Zwolle minder zorgelijk dan in andere gemeenten. We hebben genoeg incidentele middelen om volgend jaar te blijven investeren in de stad. Vanwege de genoemde onzekerheden en toekomstige investeringen willen wij wel voldoende financiële middelen achter de hand houden.

Voor deze begroting betekent dit dat we ons zo veel mogelijk beperken tot investeringen in 2021. Besluiten over meerjarige en structurele uitgaven nemen we zoveel mogelijk komend voorjaar bij de Perspectiefnota 2022-2025. Bij de keuzes in deze begroting hebben we een aantal uitgangspunten gehanteerd. Zo willen we in deze lastige tijd Zwolle vitaal en veerkrachtig houden. Omdat we op dit moment niet precies weten waar in 2021 ondersteuning van de gemeente nodig is, reserveren we hiervoor geld binnen onze begroting. Het gaat om de eerder genoemde € 2,5 miljoen. Waar mogelijk proberen we de gevolgen van de te verwachte economische crisis te verzachten. Bijvoorbeeld door extra begeleiding van mensen naar werk, het tegengaan van schooluitval en het voorkomen van schulden. We willen dat er in kortere tijd meer woningen worden gebouwd. Ook dat draagt bij aan het op gang houden van de economie.

Een vitale en veerkrachtige stad: nu en in de toekomst
Een vitale en veerkrachtige stad is een stad die klaar is voor de toekomst. Daarom kijken we niet alleen naar waar nu directe ondersteuning nodig is, maar werken we ook aan de toekomstbestendigheid van Zwolle. Dat doen we door rekening te houden met het lange termijn perspectief en te blijven werken aan de strategische opgaven en grote transities. Een van de opgaven is beschreven in de hervormingsagenda sociaal domein. We willen dat de sociale basis beter aansluit bij de behoefte van onze inwoners. Daar werken we ook komend jaar verder aan. Binnen het sociaal domein geven we in 2021 een stimulans aan Right to Challenge. In 2021 gaat extra geld naar het versterken van ons economisch fundament: sociaal ondernemerschap, starters en circulaire economie. We gaan door met de energietransitie door te investeren in geothermie. Om de groei van Zwolle op een goede manier vorm te geven is het belangrijk te blijven een strategie te ontwikkelen voor de verstedelijking van Zwolle en de Omgevingsvisie uit te werken. Een traject waarin we onze inwoners meenemen. Kunst en cultuur zijn belangrijk voor een vitale stad en dragen bij aan de aantrekkelijkheid ervan. De culturele sector is zwaar getroffen door de coronacrisis. Om de sector te ondersteunen hebben we al eerder middelen beschikbaar gesteld. We zien dat door het wegvallen van subsidies van het Rijk lokale artiesten, theatermakers en gezelschappen in hun voortbestaan worden bedreigd. We vinden het van belang dat hun basisinfrastructuur in stand blijft, zodat zij in de toekomst weer een beroep kunnen doen op subsidies van de Rijksoverheid en de provincie. Daarom stellen we in 2021 extra middelen ter beschikking. Als het gaat om digitalisering werken we samen met de stad aan het slimmer gebruik maken van data die we tot onze beschikking hebben.

Naast oog voor de toekomst kijken we naar wat de stad op dit moment nodig heeft. Zoals eerder met de raad is besproken schiet onze capaciteit op het gebied van toezicht en handhaving tekort. Daarom zetten we daar extra op in. Niet alleen volgend jaar, maar ook in de jaren daarna. Dat geldt ook voor onze inzet op het tegengaan van ondermijning. Verder trekken we in 2021 extra geld uit voor het onderhoud van bomen, reserveren we middelen voor een tweede inpandige fietsenstalling in de binnenstad, gaan we sneller laadpalen voor elektrische auto’s aanleggen en maken we capaciteit vrij om de verschillende ontwikkelingen en initiatieven in Holtenbroek en Aa-landen beter met elkaar te verbinden. In Westenholte maken we een herinrichting van Stinspark mogelijk. Om de ambities uit het Gemeentelijk Grondstoffenplan te realiseren, nemen we extra maatregelen. Deze hebben pas na een aantal jaren effect. Daarom is de komende vier jaar een bijdrage vanuit de algemene middelen nodig. Op dit laatste onderwerp gaan we in een apart raadsvoorstel verder in.

De groei van de stad vereist dat de gemeentelijke organisatie meegroeit. Zowel in het beheer van de stad als om de groei vorm te geven en te faciliteren. Daarom is het nodig om op plekken de organisatie te versterken. Bijvoorbeeld als het gaat om de eerder genoemde uitbreiding bij toezicht en handhaving. Of het vergroten van de capaciteit voor de opstellen van plannen voor nieuwbouw en renovatie van scholen. Daarnaast is capaciteit nodig om in te kunnen spelen op ontwikkelingen in Den Haag en Brussel en de kansen die dit voor Zwolle en de regio biedt. Bijvoorbeeld bij de woonimpuls en het Nationale Groeifonds. De komende periode brengen we in kaart wat de verwachte groei van de stad de komende jaren van de gemeentelijke organisatie vraagt. Mochten verdere investeringen in de organisatie nodig zijn, dan komen wij hiervoor bij de Perspectiefnota 2022-2025 met voorstellen.

Normaal gesproken zijn in de begroting bij de verschillende programma’s indicatoren opgenomen. Die ontbreken in deze begroting. De ervaring leert dat de indicatoren (te) weinig meerwaarde hebben als sturingsinstrument in de beleidscyclus. Ook laat de actualiteit van de gegevens soms te wensen over. Daarom ontwikkelen we op dit moment een omgeving op onze website met actuele informatie over de staat van de stad, niet meer specifiek gekoppeld van de standaardmomenten rondom de beleidscyclus.