Sociaal domein

Veel inwoners van Zwolle zijn in staat actief maatschappelijk te participeren en wonen zelfstandig, ook als zij ouder worden. Een gezonde leefstijl, actieve deelname aan de samenleving en een sterk sociaal netwerk zijn daarin bevorderend (programma 1. Samenleving). Daar waar het bij inwoners beperkt mogelijk is of wordt om actief te participeren en zelfredzaam te zijn in de eigen leefomgeving, ondersteunen we inwoners met voorzieningen in het kader van de Wmo. De inzet van (maatwerk)ondersteuning verloopt via het sociaal wijkteam en vindt plaats in aanvulling op de eigen kracht, de kracht van het sociaal netwerk en de inzet van voorliggende voorzieningen en sluit aan op de persoonlijke situatie en behoefte (samenkracht).

We bieden ondersteuning aan mensen om langer zelfstandig thuis te blijven wonen. Deze ondersteuning kan via begeleiding in de thuissituatie, rolstoelen, woonvoorzieningen en vervoersvoorzieningen.

Wij hebben in 2019 en de eerste helft 2020 als gevolg van het invoeren van het abonnementstarief Wmo een toename gezien van het beroep op maatwerkvoorzieningen Wmo. Door Covid-19 is het jaar 2020 qua voorzieningenaantallen en ondersteuningsbehoefte een afwijkend jaar ten opzichte van eerdere jaren. Binnen thuisondersteuning zien we in het eerste half jaar nog steeds een toename van toekenningen maar minder groot dan daarvoor.  Bij de hulpmiddelen (woonvoorzieningen, rolstoelvoorzieningen, vervoersvoorzieningen) zien we in de eerste helft van 2020 een afname van het aantal aanvragen als gevolg van de COVID-19 crisis.
Onduidelijk is nu nog hoe dit zich zowel in de tweede helft van 2020 als in 2021 in aantallen nieuwe cliënten gaat vertalen. We verwachten wel een stijging in mensen die een beroep doen op de Wmo.

In 2020 heeft door Covid-19 de thuisondersteuning er in sommige situaties anders uitgezien. Vrijwel in de meeste gevallen is de ondersteuning gelukkig wel doorgegaan, hetzij op een wat andere wijze in overleg met de cliënt. De zorgaanbieders zouden meer inzetten op ‘activering’ bij cliënten; maar de focus werd noodzakelijkerwijs verlegd naar zo goed mogelijke continuering van zorg. De ontwikkelingen die wij hadden ingezet, zijn daarmee wat naar de achtergrond verschoven. Zodra het mogelijk is pakken we dit weer op. Dit geldt eveneens voor de pilot met het monitoringsinstrument menselijke maat die is uitgesteld, als ook een pilot met betrekking tot activering. Waarschijnlijk zullen de pilots tweede helft 2020 weer worden opgestart; met een uitloop naar 2021.

Waar we het afgelopen jaar nog hadden over de krapte op de arbeidsmarkt voor de thuisondersteuning; is dit nu niet meer het geval. Wel kunnen de cao onderhandelingen nog steeds behoorlijke effecten kunnen gaan hebben op hogere tarieven binnen de thuisondersteuning. In 2020 stellen we de tarieven voor 2021 vast.

Als gevolg van het streven dat inwoners zo lang mogelijk zelfstandig kunnen blijven wonen en dat daar waar inwoners verblijven in beschermde woonvormen, waar mogelijk, doorstromen naar zelfstandig wonen, verwachten wij de komende jaren een verschuiving van beschermd wonen naar nieuwe vormen van ondersteuning in de thuissituatie (spoor 2 hervormingsagenda). Deze verschuiving draagt bij aan de gewenste beweging van zwaardere naar lichtere vormen van ondersteuning. Dit is ook waar we komend jaar stevig op inzetten; om die beweging te versnellen.

Per 2022 loopt het huidige contract thuisondersteuning af. Daarom zal in 2021 thuisondersteuning opnieuw moeten worden aanbesteed.  Dit zal voor cliënten gevolgen kunnen gaan hebben; omdat zij mogelijk van zorgaanbieder moeten wisselen; als deze niet meer wordt gecontracteerd. We zullen een zorgvuldige overgangsregeling ontwerpen; en samen met het wijkteam de cliënten hierop voorbereiden. Verder zal dan ook  het jaar 2021 vooral in teken staan van de aanbesteding, de implementatie van het nieuwe contract; eventuele kennismaking met nieuwe zorgaanbieders, overgangsregeling, trainingen etc.

In aansluiting op het voorliggende veld bieden we indien nodig (maatwerk)voorzieningen Wmo, zodanig dat:

• Maatwerkvoorzieningen worden ingezet in aanvulling op andere voorliggende voorzieningen.
• Waar mogelijk de ondersteuning die nu in maatwerkvoorzieningen wordt ingezet, ook in andere collectieve vormen van ondersteuning ingezet kan worden.
• Maatwerkvoorzieningen zo integraal mogelijk worden ingezet.
• Maatwerkvoorzieningen worden ingezet in samenhang met voorzieningen uit de zorgverzekeringswet zoals wijkverpleging.
• Als een maatwerkvoorziening noodzakelijk is, de inwoner naast Zorg in Natura een keuzemogelijkheid heeft voor een Pgb.

• In 2021 vindt uitvoering plaats van het huidige contract thuisondersteuning:
  • In het kader van het contractmanagement voeren wij minimaal tweemaal per jaar voortgangsoverleggen met aanbieders            
  • Er is een overlegtafel met aanbieders, Participatieraad, gemeente / Sociaal Wijkteam waar wij de beweging van zwaardere naar lichtere vormen van ondersteuning stimuleren.
  • Er zijn werkgroepen actief op de thema's kwaliteit, doorontwikkeling model thuisondersteuning en de monitoring en administratie / implementatie.

• In 2021 vindt de aanbesteding plaats voor het nieuwe contract thuisondersteuning per 2022.
• Wij bevorderen dat inwoners langer zelfstandig thuis kunnen blijven wonen en minder snel hoeven in te stromen in beschermd wonen danwel dat inwoners weer sneller thuis kunnen gaan wonen vanuit beschermd wonen. Wij maken afspraken op regionaal niveau over de noodzakelijke aansluiting van beschermd wonen op de lokale ondersteuningsstructuur.
• Wij verkennen in 2021 de mogelijkheden binnen de hulpmiddelen om de beweging naar algemene voorzieningen vorm te geven. Hierbij kan bijvoorbeeld worden gedacht aan het collectiviseren van hulpmiddelen in zorginstellingen die zowel een vorm van WLZ als Wmo ondersteuning bieden of bijvoorbeeld aan poolvorming van eenvoudige rolstoelen en scootmobielen op strategische plekken in wijken en buurten. De gedachte hierachter is dat minder mobiele inwoners zonder indicatie gebruik kunnen maken van deze hulpmiddelen voor sociale ontmoeting, te recreëren, et cetera. Dit sluit direct aan bij spoor 1 van de hervormingsagenda en de uitgangspunten van het VN Verdrag Handicap en levert mogelijk een besparing op als gevolg van de vermindering van het aantal aanvragen voor dit type hulpmiddelen en de personele inzet hiervoor.
• Het doelgroepenvervoer in Zwolle is door het coronavirus sterk ontregeld. Er zijn vanaf maart 2020 bijzondere maatregelen genomen. Het leerlingenvervoer heeft zich inmiddels hersteld. De situatie voor het Wmo vervoer is nog steeds bijzonder. Een deel van het wagenpark is buitenbedrijf. We verwachten voor 2021 en volgende jaren een structurele verandering. Wij spannen ons maximaal in voor het behoud van het Wmo vervoer. Ook op het terrein van duurzaamheid zullen er gevolgen zijn.
• Uitvoeren toezicht en handhaving sociaal domein:
  • Het op- en aanpakken van (regionale) signalen omtrent de kwaliteit en rechtmatigheid wordt verder geprofessionaliseerd via sociaal domein brede casustafels die tevens wordt verbonden aan het Informatie Knooppunt Zorg (IKZ), het programma ondermijning en het regionale Zorgplein. Dit leidt tot rechtmatigheids- en kwaliteitsonderzoeken waarmee de ondersteuning en ons stelsel wordt gewaarborgd. Deze rapporten worden openbaar gemaakt.
  • Preventief toezicht richt zich vooral op persoonsgebonden budget. Op basis van risico indicatoren wordt beoordeeld waar preventief toezicht efficiënt en effectief is.
  • Er komt een integraal handhavingsplan sociaal domein. Handhaven betekent dat inwoners en zorgaanbieders worden aangesproken op het naleven van de voorwaarden en verplichtingen, die verbonden zijn aan de aangeboden voorzieningen en ondersteuning. Daarbij worden inwoners en zorgaanbieders ook geholpen zich aan de regels te houden, door het geven van goede en passende voorlichting en door het aanbieden van goede  dienstverlening op maat. Als onderdeel van de Begroting 2021 wordt ter uitvoering van dit doel voorgesteld om in te stemmen met bestedingsvoorstel 9.

• Persoonsgebonden budget (pgb):
  • Het actualiseren van het beoordelingskader pgb voor de toegangen Wmo en Beschermd Wonen
• Uitvoeren cliëntervaringsonderzoek 2021
• Als onderdeel van de Begroting 2021 wordt ter uitvoering van dit doel voorgesteld om in te stemmen met bestedingsvoorstel 10 (right to challenge). De essentie van Right to Challenge is de substitutie. De substitutie geldt voor het goedkoper en / of beter uitvoeren van diensten die de gemeente nu inkoopt of subsidieert. Wij stellen een eenmalig startbudget beschikbaar, waarmee wij partijen die ons 'uitdagen' in het kader van Right to Challenge financieren, mits zij uiteraard beter en / of goedkoper aanbod bieden dan de diensten die gemeente inkoopt of subsidieert.
• Ook wordt ter uitvoering van dit doel voorgesteld om in te stemmen met bestedingsvoorstel 1, de Hervormingsagenda Sociaal Domein. Het programma loopt t/m 2023 om samen met de stad invulling te geven aan de beoogde inhoudelijke bewegingen. Naast de gebruikelijke kosten zoals programmamanagement en -ondersteuning, is ook budget gereserveerd voor de verdere ontwikkeling van de benodigde monitoring. Hierbij borgen we het bestaande als fundament (ouderen-, kinder- en jongerenindex) en zoeken we naar nieuwe manieren om specifiek de effecten van de Hervormingsagenda te toetsen. De kosten zullen vanaf 2022 afbouwen omdat de hervormingen uiteindelijk weer regulier beleid worden en het programma daarmee steeds verder afbouwt richting 2023. Als onderdeel van de Begroting 2021 doen wij dit voor het jaar 2021; benodigde financiering voor de jaren 2021 agenderen wij als onderdeel van het Voorjaarsmoment 2021. Daarnaast is een aantal investeringen nodig in de sociale basis om de beoogde bewegingen mogelijk te maken. Zie voor een uitgebreide toelichting de halfjaarrapportage Sociaal Domein. Voor dit doel betreft het de investering in voorveld en dagbesteding.

Doel 2.1.3