Beschrijving doel 6.4.1 We bevorderen dat Zwolle op termijn energieneutraal is
In november 2019 is het klimaatakkoord ondertekend door de VNG. In dit akkoord staat de ambitie centraal om in 2030 in Nederland 49% van de CO2 uitstoot te hebben gereduceerd ten opzichte van 1990. Wij nemen dit streven over. Dat is een stevige opdracht die we in Nederland met zijn allen moeten waarmaken. Het behalen van deze doelstelling vindt plaats via een transitie waarin we afhankelijk zijn van de inzet van veel partijen, de ontwikkeling van innovatie en wetgeving en de beschikbaarheid van kennis, draagvlak en investeringsbereidheid. Waar we staan is weergegeven in de energiemonitor. Wij volgen het tijdspad en ritme van het Klimaatakkoord. Hierdoor kunnen we goed aansluiten bij regelgeving en subsidietrajecten en in communicatie naar inwoners toe dragen we onze boodschap uit in lijn met het Klimaatakkoord. Met onze regiefunctie wakkeren wij deze energiebeweging aan in de stad. We denken mee en faciliteren, initiëren, sturen en beïnvloeden daar waar al iets gebeurt op stadsniveau, in wijken en buurten. Wij kunnen niet verplichten en daarmee hebben wij geen zekerheid over het halen van onze doelen. Elk initiatief – klein of groot – draagt bij aan de afspraak om in 2050 klimaatneutraal te zijn. Het ontwikkelen van goed partnerschap en slimme coalities met inwoners en organisaties staat daarbij centraal. In deze begroting zijn de activiteiten voor 2021 opgenomen en onderverdeeld in 2 pijlers: de pijler gebouwde omgeving inclusief warmtetransitie en de pijler grootschalige elektrische opwek. In onze pijler Gebouwde omgeving zetten we ons de komende tien jaar in om drie Zwolse wijken (Holtenbroek, Aalanden, Berkum) van het aardgas af te krijgen. We hebben een transitievisie warmte en werken die in 2021 uit met onder andere een ontwikkelstrategie warmtenetten en het concreet maken van de organisatie van de warmteketen. De voorgenomen aanpak richt zich stadsbreed op de reductie van energiegebruik door isoleren en energiezuinig wonen en werken. Hieronder valt ook de voorbeeldrol van de gemeente met haar eigen vastgoed en energieverbruik in de openbare ruimte. We zien de energietransitie als katalysator voor een brede (regionale) ontwikkeling met nieuwe perspectieven voor de lokale economie. Voor het aanjagen van de energietransitie op bedrijventerreinen trekken we op met het provinciale programma NEO. Vanuit de pijler grootschalige opwek richten wij ons vooral op grootschalige zon- en windenergie. De ontwikkelingen van groen gas staat in de kinderschoenen. We volgen deze ontwikkelingen nauwgezet maar zetten hier nu niet actief op in. Zodra een kansrijke ontwikkeling zich in Zwolle aandient zal hier een afzonderlijke voorstel voor worden opgesteld We streven ernaar dat een substantieel deel van de in Zwolle gebruikte energie in Zwolle wordt opgewekt. Wij realiseren ons dat de ontwikkeling van het elektriciteitsnet limiterend zal zijn in het behalen van onze doelstellingen en proberen de impact vanuit onze rol te beperken. Samen met gemeenten in West-Overijssel is toegewerkt naar een concept bod aan het nationale programma RES in 2020. In 2021 werken we toe naar het RES 1.0. De beschikbare middelen bepalen mede hoeveel activiteiten we kunnen uitvoeren in 2021. We zetten actief in op het binnenhalen van subsidies vanuit het Rijk en Europa. Onze inspanningen zijn deels gericht om met goede proposities te komen voor het kansrijk aanvragen van deze subsidies. Ook hier is er geen zekerheid dat we deze middelen ook daadwerkelijk krijgen en dat is bepalend voor welke activiteiten we kunnen uitvoeren en welke doelen we halen. |
---|
Criteria
We bevorderen dat Zwolle op termijn energieneutraal is, zodanig dat:
|
---|
Kaderstellende nota('s)
Portefeuillehouder(s)
Monique Schuttenbeld
Activiteiten
Programmaplan energietransitie Met het structurele budget is een groot deel van de capaciteit die wordt ingezet op de energietransitie, nu structureel ingebed in de begroting. Het gaat daarbij om inzet van programmamanagement, secretaris, ondersteuning, coördinatie gebouwde omgeving/warmte en grootschalig, etc. Daarnaast is er een structureel uitvoeringsbudget beschikbaar voor lokale initiatieven en het verbeter en bespaarloket.Het structurele budget voor energietransitie 2021 van €668.000 wordt in combinatie met de incidentele middelen voor 2021 van €500.000 ingezet voor de uitvoering van het programmaplan. Deze uitvoering wordt programmatisch opgepakt en staat beschreven onder de toelichting bij kredieten. |
---|
Overzicht baten en lasten
In het overzicht baten en lasten is het budget per doel weergegeven.
Overzicht baten en lasten | Lasten | Baten | Saldo | Toevoeging aan reserves | Onttrekking aan reserves | Geraamd resultaat |
---|---|---|---|---|---|---|
Doel 6.4.1 | 737.984 | 0 | 737.984 | 973.902 | 0 | 1.711.886 |
Kredieten
Programmaplan energietransitie Voor 2021 is € 500.000 incidenteel beschikbaar en inclusief de structurele middelen van €668.000 is het totale programmabudget voor 2021 dus circa 1,2 miljoen. Daarnaast is een apart projectbudget beschikbaar voor Geothermie. Het programma bestaat twee uit pijlers
De activiteiten voor 2021 zijn geprioriteerd op basis van beschikbaarheid van middelen, namelijk: PIJLER GEBOUWDE OMGEVING-WARMTETRANSITIE Transitievisie warmte Ontwikkelstrategie warmtenetten Wijkuitvoeringsplannen (WUP)
Voor het ontwikkelen van wijkuitvoeringsplannen voor Holtenbroek en Aa-landen is bij het voorjaarsmoment 2 x € 100.000 beschikbaar, gedekt door provinciale subsidie (toegekend voor 2020 en 2021). Met deze subsidie kan een goede start (wijkanalyse. Technische voorbereiding) worden gemaakt met de voorbereiding van de eerste fase van een warmtenet (ca. 3.000 woningaansluitingen gevoed door een geothermiebron). We richten ons voor de ontwikkeling van de geothermiebron op het maken van afspraken met grotere warmteafnemers in deze twee wijken (scholen, woningbouwcorporaties, gemeentelijk vastgoed) en herontwikkelingen (Zwarte Waterzone, Zwartewaterallee). Om de transitie naar aardgasloze wijken in zijn geheel te kunnen maken is het ook nodig om particuliere woningen in de transitie mee te nemen. Hoe we particuliere woningen op een haalbare en betaalbare manier mee kunnen nemen in de transitie willen we samen met de bewoners gaan onderzoeken, zodat draagvlak en draagkracht ontstaat voor de overgang van aardgas naar een andere manier van verwarmen. Uit een wijkanalyse wordt bepaald welke delen (clusters) kansrijk zijn om te onderzoeken. Voor de start van de aanpak met enkele kansrijke clusters van particuliere woningen wordt aanvullend € 15.000 gevraagd voor 2021. Het inventariseren van de kansrijke clusters particuliere woningen vormt de basis/fundament voor een subsidieaanvraag in 2021 (derde ronde Proeftuin Aardgasloze wiken). Het verkrijgen van deze subsidie versnelt het proces om ook particuliere woningen in deze fase van de transitie, betaalbaar van het aardgas te krijgen. De hoogte van de subsidie kan oplopen tot € 4 á 5 miljoen.
Voor Berkum Energieneutraal 2025 is vanaf 2018 een wijktransitieplan opgesteld en de voorbereiding voor de uitvoeringsfase wordt vanaf 2021 is opgestart. De aanvliegroute in Berkum is eerst inzetten op maximale energiebesparing. De eerste pilot van het verduurzamen van woningen is in 2021 afgerond, waardoor veel inzicht is verkregen in zaken als beweegredenen om te verduurzamen, hoe we collectief vraag en aanbod van maatregelen kunnen matchen en de verschillende vormen van financiering die er zijn. Dit is waardevol en is een bouwsteen voor de volgende fases. Ook zetten we in 2021 samen met bewoners de volgende stap richting een wijkenergiesysteem dat aardgas vervangt. En blijven we de energie coöperatie Berkum verbinden met mogelijke kansrijke ontwikkelingen op het gebied van duurzame opwek van energie. Project Geothermie In 2021 zullen de voorbereidingskosten voor de ontwikkeling van de geothermiebron afnemen. Een groot deel van de ontwikkelingskosten zullen door het consortium worden overgenomen. De gemeente blijft echter betrokken als houder van de opsporingsvergunning en als regievoerder voor de warmtetransitie. Door de deelname aan Geothermica neemt het belang van de ontwikkeling van het warmtenet en het organiseren van de afname van warmte uit de geothermiebron toe. De ontwikkeling van deze onderdelen zijn onlosmakelijk met de ontwikkeling van de bron verbonden en worden separaat uitgewerkt. De kosten voor de ontwikkeling van de afzonderlijke delen worden apart bijgehouden. Inzet is dat de voorbereidingskosten die in het ontwikkeltraject worden gemaakt - zowel voor de geothermiebron als voor het warmtenet - worden ingebracht in een businesscase en op termijn minimaal worden terugverdiend. Voor de voorbereidingskosten 2021 wordt een aanvullend budget gevraagd van €300.000: € 75.000 voor de ontwikkeling van de geothermiebron; € 100.000 voor de ontwikkeling van een warmtenet t.b.v. geothermie; € 50.000 voor het organiseren en contracteren van de afname van geothermiewarmte; € 75.000 voor overall-projectmanagement (samenhang tussen de deelprojecten). Organisatie van de Warmteketen PIJLER GEBOUWDE OMGEVING-AANJAGEN ENERGIETRANSITIE Energieloket 3.0 en lokale adviesdiensten Zichtbaarheid Ondersteuning van bewonersinitiatieven PIJLER GROOTSCHALIGE OPWEK Komend jaar richten we ons op de verdere uitwerking van een intergemeentelijke samenwerking met de gemeenten Staphorst, Zwartewaterland en Dalfsen op het thema energie (waaronder ook biogas), energie landschap en netwerk congestie. De ons omliggende gemeenten kijken, voor hun deel van de bijdrage in de RES, nadrukkelijk naar het grensgebied met Zwolle, en dan met name naar gebieden die aansluiten bij Tolhuislanden of het gebied ten westen hiervan. Samen met de provincie wordt verkend of er een gemeenschappelijke visie op een energielandschap kan worden geformuleerd. Voor Zwolle ligt hier het zwaartepunt de realisatie van de eerste plan-invulling van Tolhuislanden, het afwerken van projecten die op de zgn. DOL lijst staan en de lobby richting de netbeheerders in de uitbreiding netwerk capaciteit door o.a. de realisatie/uitbreiding van het energiecluster aan de Hessenweg (met o.a. biogas/groengasproductie en planologische ruimte voor een nieuw HS/MS station en energie gerelateerde functies, zoals opslag en conversie). Het betreft hier alle afstemming met Enexis, RES-partners, buurgemeenten en initiatiefnemers met betrekking tot (het te kort aan) aansluitcapaciteit en de samenwerking bij het organiseren van de oplossingen hiervoor. Concreet is dit vraagstuk gekoppeld aan de Hoogspanning-Middenspanning-stations (HS/MS) van Enexis/Tennet, die een functie vervullen van regionale stopcontacten voor grootschalige opwekking: HS/MS station Hessenpoort, nieuw te realiseren HS/MS station Zwolle Noord, HS/MS station Weteringkade, HS/MS station Frankhuis. Stadsbreed houden we ook de ontwikkeling van onderstations, trafohuisjes en laadinfrastructuur en de ruimtelijke impact daarvan in de gaten. Een ander belangrijk thema is de inzet van innovatieve ontwikkelingen op gebied van energie opslag en energie conversie (bijvoorbeeld de productie van groen gas/waterstof), deels om ook bij netcongestieproblemen door te kunnen gaan bij bijvoorbeeld de realisatie van zonnedaken op bedrijfspanden en op parkeerterreinen. We zien bedrijventerrein Hessenpoort hier als centrum voor de ontwikkeling van een Energie-Hub. Samen met bedrijven, kennispartners en provincie wordt vanuit het programma gewerkt naar projecten met hun eigen structuur en financiering. Hierin wordt nauw samengewerkt met het project ‘Top werklocatie” rond Hessenpoort. In samenwerking met bedrijven en stichting WeSustain willen we werken aan een energie experimenteer status voor dit gebied. Die status moet de mogelijkheid creëren om, o.a. samen met de netbeheerder, te experimenteren met innovatieve toepassingen en verdeling van energie op het terrein. Voor de financiering hiervan zijn we sterk afhankelijk van het Rijk en de provincie. In 2020 is duidelijk geworden dat netschaarste invloed gaat hebben op het realiseren van onze doelstellingen. Mede hierdoor gaan we in 2021 niet inzetten op het realiseren van 20 hectare zon binnenstedelijk en het extra ondersteunen van bedrijven bij het realiseren van zon-op-dak projecten. |
---|
Overzicht kredieten
Het overzicht kredieten geeft een totaalbeeld van de lopende (reeds vastgestelde) projectkredieten en de als onderdeel van de Begroting 2021 voorgestelde kredieten.
Overzicht kredieten | Omvang krediet | Gerealiseerd tot en met 2019 | Resterend krediet | Raming 2020 | Raming 2021 | Raming 2022 en verder |
---|---|---|---|---|---|---|
Geothermie | 1.126.000 | 451.690 | 674.310 | 674.310 | ||
Berkum energieneutraal 2025 | 435.300 | 88.980 | 346.320 | 346.320 | ||
Energietransitie incidenteel | 1.096.646 | 0 | 1.096.646 | 1.096.646 | ||
Assendorp energieneutraal | 200.000 | 0 | 200.000 | 200.000 | ||
Programmabudget energie 2021 | 1.500.000 | 0 | 1.500.000 | 0 | 500.000 | 1.000.000 |
Duurzaam Dieze-Oost | 1.868.152 | 1.386.702 | 481.450 | 481.450 | ||
Verbeter-/bespaarloket energie | 629.607 | 198.107 | 431.500 | 431.500 | ||
Subtotaal vastgestelde investeringen | 6.855.705 | 2.125.479 | 4.730.226 | 3.230.226 | 500.000 | 1.000.000 |
voorgestelde mutaties: | ||||||
Warmtetrans.Hbrk-AAanden Geothermie | 50.000 | 0 | 50.000 | 0 | 50.000 | 0 |
Warmteketen | 175.000 | 0 | 175.000 | 0 | 175.000 | 0 |
Warmtetransitie Hbr/Aalanden | 292.400 | 0 | 292.400 | 0 | 292.400 | 0 |
Subtotaal voorgestelde mutaties | 517.400 | 0 | 517.400 | 0 | 517.400 | 0 |
Totaal doel 6.4.1 | 7.373.105 | 2.125.479 | 5.247.626 | 3.230.226 | 1.017.400 | 1.000.000 |